Rok temu, na początku pandemii koronawirusa, gwałtownie zmieniły się warunki działania na rynku. Pierwszy lockdown
dla niektórych firm transportowych oznaczał wręcz zatrzymanie frachtu. Kolejne miesiące pokazały, że obostrzenia pozostaną z nami na dłużej, a w nowej rzeczywistości też trzeba nauczyć się funkcjonować. Przyjrzyjmy się, na jakie finansowanie mogła w minionym roku liczyć branża TSL i co przyniesie w tej kwestii rok 2021.
Co pandemia zmieniła w zakresie finansowania firm z branży TSL?
Największa zmiana dotyczy finansowania bankowego. Już w marcu 2020 wiele banków ograniczyło, albo wręcz zamknęło finansowanie dla branży TSL, jako branży podwyższonego ryzyka. Szczególnie trudną sytuację miały firmy, które planowały sfinansować kredytem działania rozwojowe, np. zakup nowych ciągników siodłowych. Z dnia na dzień dowiadywały się, że wypłata kredytu została wstrzymana. Jak wynika z raportów NBP dotyczących dostępności kredytów, w II, III i IV kwartale 2020 roku byliśmy świadkami zaostrzenia polityki kredytowej banków, zwłaszcza w odniesieniu do małych i średnich przedsiębiorstw. Skutkowało to zwiększaniem marży kredytowej i podnoszeniem wymogów dotyczących zabezpieczenia kredytu.
Na początku pandemii sytuację branży TSL utrudniała dodatkowo zmiana polityki dostawców paliwa, którzy zaczęli wymagać skróconych terminów płatności albo wręcz płacenia gotówką.
Obostrzenia w transporcie międzynarodowym szczególnie zachwiały działalnością małych i średnich przedsiębiorstw z branży. Tradycyjnie to one narażone są na największe ryzyko.
Faktoring wciąż dostępny
Tradycyjnie branża TSL chętnie korzysta z finansowania w formie faktoringu. Tu również pandemia wymusiła pewne zmiany, ale na szczęście na rynku wciąż są dostępne oferty finansowania. Warto wiedzieć, na co zwracać uwagę przy wyborze faktora.
Firmy faktoringowe stanowiące część grup bankowych kierują się w ocenie klientów polityką kredytową banku, dlatego ich podejście do branży TSL uległo zaostrzeniu. Poszukując odpowiedniego finansowania dla swojej firmy, warto porównać oferty niezależnych firm faktoringowych. W obecnych czasach są one zdecydowanie bardziej elastyczne.
Z drugiej strony, w III kwartale 2020 roku do gry wkroczyły gwarancje BGK, dzięki którym finansowanie faktoringowe stało się bardziej dostępne i to również dla firm, które mają odbiorców zagranicznych. Gwarancje zostały przedłużone do czerwca 2021 roku. Obejmują one faktoring z regresem i faktoring odwrotny, w złotych lub walucie obcej. Z oferty skorzystać mogą firmy dowolnej wielkości. Stopniowo wszyscy uczymy się, jak korzystać z tego nowego instrumentu, oswajają się z nim i firmy i faktorzy. Warto jednak dopytać u swojego faktora o szczegóły, bo dzięki gwarancji możliwe jest finansowanie nawet przy znacznym ryzyku.
Mądry Polak przed szkodą
Pandemia okazała się dla wszystkich zupełnym zaskoczeniem, szybko jednak firmy nauczyły się korzystać z produktów stanowiących zabezpieczenie w niepewnych czasach. Już w kwietniu 2020 r. obserwowaliśmy w Bibby Financial Services wzrost zapytań o faktoring pełny (bez regresu, z ubezpieczeniem od ryzyka niewypłacalności odbiorcy) oraz o dodatkową weryfikację kontrahentów – to świadczyło o większej przezorności firm.
Jednocześnie sami faktorzy ubezpieczają transakcje w obrocie międzynarodowym. W pierwszych miesiącach pandemii firmy ubezpieczeniowe obniżyły limity dla branży TSL, stopniowo jednak sytuacja wróciła do normy. Obecnie w Bibby Financial Services ubezpieczenie stosowane jest w przypadku, gdy dominującą część portfela stanowią odbiorcy zagraniczni.
Finansowanie dla nowoczesnych firm spedycyjnych
Pomimo trudnych warunków, w 2020 r. na rynku pojawiły się innowacyjne formy finansowania. Przykładem może być faktoring masowy, przygotowany przez Bibby Financial Services z myślą o dużych spedytorach, wystawiających miesięcznie tysiące faktur dla setek różnych odbiorców, często rotujących. Dzięki automatyzacji możliwa stała się obsługa dużej ilości danych, bez potrzeby ręcznego przekazywania poszczególnych faktur. Dane na temat sprzedaży są importowane w jednym pliku wprost z systemu księgowego firmy do systemu informatycznego faktora. Usługa ma charakter bezdokumentowy, nie są potrzebne kopie faktur ani dokumenty WZ. Zautomatyzowany został także proces zawiadamiania o cesji wierzytelności na rzecz firmy faktoringowej. Jest to więc faktoring jawny. Ewidencję rozliczeń i rozksięgowanie środków prowadzi korzystająca z faktoringu masowego firma. Podobnie, jak w wypadku monitoringu spłat i ewentualnej windykacji, pozwala jej to mieć pod stałą kontrolą swoją sytuację finansową.
Warto zaznaczyć, że z faktoringu masowego skorzystać mogą wyłącznie duże, zaawansowane technologicznie firmy spedycyjne. Minimalny limit finansowania dostępny w ramach faktoringu masowego to 1 mln zł.
Kto skorzystał, kto stracił
Pandemiczny bilans korzyści i strat w branży TSL wypada różnie, w zależności od dominującej działalności. Za beneficjentów można uznać firmy świadczące transport drobnicowy, zwłaszcza międzynarodowy na obszarze Europy. W okresie pandemii wzrósł wolumen przesyłek drobnicowych, co można powiązać z trudnymi do przewidzenia zmianami w popycie oraz obostrzeniami wprowadzanymi w poszczególnych krajach. Zyskały również firmy kurierskie oraz logistyka obsługująca e-commerce. Na przeciwnym krańcu skali znalazł się transport osób oraz transport lotniczy.
Co firmom TSL przyniesie rok 2021?
Przewidywanie koniunktury zostawmy ekonomistom – choć i wśród nich znajdziemy zarówno optymistów (wierzących, że szczepionka znormalizuje sytuację), jak i pesymistów (spodziewających się kolejnych fal pandemii i ostrych lockdownów). Prognozowanie roku 2021 przypomina trochę wróżenie z fusów. Jedno jest pewne
– faktoring jest zdecydowanie bardziej przewidywalny w uzyskaniu niż finansowanie kredytowe. Firma występująca o kredyt musi liczyć się z tym, że banki będą brały do oceny jej wyniki finansowe za ostatnie dwa lata, czyli również za czas kryzysu. W faktoringu bierzemy pod uwagę przede wszystkim jakość odbiorców, a zatem firma sprzedająca swoje towary lub usługi do rzetelnych, wypłacalnych klientów zawsze otrzyma finansowanie. Dodatkowymi elementami poszerzającymi dostępność faktoringu są gwarancje BGK i ubezpieczenia.
W 2021 r. spodziewać się można konsolidacji w branży TSL; z pewnością będziemy też świadkami problemów lub wręcz upadłości niektórych graczy. W tym kontekście warto pamiętać o istotnym atucie faktoringu jako narzędziu wspierającym w „poukładaniu” firmy borykające się z trudnościami finansowymi. Pomagamy uporządkować biznes, doradzamy w zakresie bezpiecznej wysokości sprzedaży. Kredyt to pieniądze pożyczone, pozyskane całkowicie spoza firmy. W przypadku faktoringu sytuacja jest inna: to środki niejako odmrożone z faktur wystawionych przez firmę, a więc jej należnych. Faktor jest partnerem, któremu zależy, aby firma współpracowała z dobrymi odbiorcami.
W Bibby Financial Services wierzymy, że branża TSL poradzi sobie z obecnym kryzysem, jak już wcześniej radziła sobie z wyzwaniami związanymi z nowymi przepisami międzynarodowymi. Kluczowa będzie jednak w tym kontekście płynność finansowa.
